ГЕНДЕРЛІК ЛИНГВИСТИКАДАҒЫ САЯСИ ДҰРЫСТЫҚ: ТЕРМИНОЛОГИЯ ТҰРҒЫСЫНАН ҚАРАСТЫРУ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2025.2.77.015Кілт сөздер:
лингвистика, тіл, феминитивтер, гендерлік идентификация, әлеуметтік идентификация, гендерлік лингвистика, саяси дұрыстық, терминологияАннотация
Бұл мақалада гендерлік лингвистика саласындағы күрделі мәселелер қарастырылады, атап айтқанда, терминология тұрғысынан саяси дұрыстық мәселесіне баса назар аударылады. Қазіргі қоғамдағы әңгімелерде гендерлік сәйкестік пен оның көріністерін анықтайтын терминология елеулі өзгерістерге ұшырап отыр, бұл өзгерістер қоғамның түсінігі мен әртүрлі гендерлік тәжірибелерге деген сезімталдығын көрсетеді. Әдеттегі бинарлы ұғымдардан тыс әртүрлі гендерлік сәйкестіктерді мойындайтын, құрмет пен инклюзивтілікті баса көрсететін саяси дұрыстық ұғымы осы өзгерістердің негізін құрайды.
Мақаланың мақсаты — гендерлік лингвистика мен саяси дұрыстық арасындағы байланысты сыни тұрғыда талдау, гендерлік мәселелерге қатысты әңгімелерде қолданылатын тілге ерекше назар аудару. Зерттеуде гендерге қатысты тілдің дамуы қарастырылады, мұнда тілдің ұқыпты әрі сыпайы қолданылуы қабылдауды және түсіністікті арттыру құралы ретінде сипатталады.
Зерттеу саяси дұрыстықтың гендерлік лингвистикаға терминологиялық тұрғыдан ықпалын талдайды, бұқаралық ақпарат құралдарындағы гендерлік бейтарап лексика үлгілерін және ағылшын мен орыс тілдеріндегі феминитивтердің дамуын зерттейді. Қолданылған зерттеу әдістеріне мәтіндік және салыстырмалы талдау, бақылау және сипаттамалы тәсілдер кіреді.
Жұмыстың теориялық маңызы: қазіргі лингвистика тілдегі гендерлік бейнеленудің негіздерін зерттеуі қажет, өйткені тіл гендерді мәдени тұрғыда көрсету механизмдерінде маңызды рөл атқарады. Бұл лингвистиканы гендерлік білімді зерттеудің аса маңызды ғылыми салаларының біріне айналдырады.
Зерттеудің практикалық маңызы лингвистикалық зерттеулер мен олардың қолдану аясына кеңінен таралады. Бұл жұмыстың басты үлестерінің бірі – ауызша және жазбаша коммуникацияда гендерлік бейтарап тілдің қолданылуын ілгерілету. Қоғамдағы өзгерістерге сай тілдің дамуына байланысты гендерлік сезімтал терминологияны дұрыс түсіну мен қолдану инклюзивті дискурс құруда маңызды рөл атқарады.
Гендерлік әртүрлілік туралы түсінік кеңейген сайын, бұл зерттеу қоғамдық және жеке коммуникацияда гендерлік бейтарап тілді дамытуға бағытталған саясат пен білім беру ресурстарын әзірлеуге де ықпал ете алады, осылайша теңдік пен өзара құрметке негізделген кең ауқымды мәдени өзгерістерге жол ашады.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы – гендерлік лингвистика, саяси дұрыстық және гендерлік дискурста қолданылатын арнайы тіл арасындағы күрделі өзара байланысты кешенді түрде зерттеуінде көрінеді.
