АҒЫЛШЫН ЖӘНЕ ОРЫС ТІЛДІ МЕДИАТЕКСТЕРДЕГІ ГЕНДЕРЛІК САНАНЫҢ ТІЛДІК КӨРІНІСІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2025.3.78.005Кілт сөздер:
гендерлік сана, медиа мәтіндер, сәйкестілік, еркек, әйел, тұлға, тіл, медиаАннотация
Бұл мақалада гендерлік сана ұғымы, оның генезисі мен түсіндірмесі қарастырылады. Жеке тұлғаның, оның санасының қалыптасуының генезисі өзінің дамуын алғашқы қауымдық жүйеден бастап ұзақ жолдан өтті. Билік үшін, қоғамдағы үстемдік үшін күрес, тарихи оқиғалар, сондай-ақ көптеген басқа факторлар қазіргі заманғы гендерлік сананың қалыптасуына жағдай жасады, онда ер адам басым рөл атқарады. Ерлер мен әйелдер туралы дәстүрлі түсініктерге қарамастан, біз әйелдердің өзін-өзі тануының, қалыптасуы мен прогрессиясының өркендеуіне куә болып отырмыз. Антропоцентрлік парадигма адамға, ойлауға және сөйлеуге қатысты негізгі ұғымдарды зерттейді. Осы парадигма аясында гендердің ғылымның, тілдің, жалпы адамның басқа аспектілерімен өзара әрекеттесуін зерттейтін көптеген жаңа бағыттар пайда болады: гендерлік лингвистика, феминистік сын, гендерлік саясат, әлеуметтік лингвистика және басқалар. Ғалымдар қарастыратын маңызды мәселелердің бірі-гендерлік сәйкестілік ұғымы. Жаңа ұрпақтың гендерлік сәйкестігі адамның жынысына аз тәуелді дамыған, мәдени, әлеуметтік тұлғаны білдіреді. Бұл сәйкестік адамның жынысына қарамастан оның мүмкіндіктерін кеңейтетін гендерлік санаға ие. Зерттеудің ғылыми маңыздылығы БАҚ - тағы гендерлік қатынастардың тілдік көрінісін зерттеу болып табылады. Жұмыстың практикалық маңыздылығы медиатекстердің тілдік ерекшеліктерін анықтауға бағытталған. Мақалада американдық және ресейлік БАҚ-тың медиа мәтіндеріндегі гендерлік сананы зерттеу нәтижелері келтірілген. Авторлар ерлер мен әйелдердің публицистикалық сөйлеуінің стилистикалық, лексикалық ерекшеліктерін ғана емес, сонымен қатар ерлер мен әйелдер авторларының ақпарат беруінің айрықша белгілерін де атап өтті.