ҚАЗАҚСТАНДЫҚ БАҚ ТІЛІНДЕГІ МЕТАФОРАНЫҢ РӨЛІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2022.65.2.006Кілт сөздер:
метафора, метафорлық, публицистика, бұқаралық ақпарат құралдары, мәтін қалыптастыру функциясы, кейіптеу, реципиентАннотация
Бұл мақалада метафораның лингвистикалық табиғаты қарастырылады. Қазіргі бұқаралық ақпарат құралдарындағы метафораға сипаттама беріліп, оның бұқаралық ақпарат құралдарындағы функционалдық ерекшеліктері ашылады. Зерттеудің материалдық базасы БАҚ-тың қазақстандық публицистикалық мәтіндері, соның ішінде ҚазАқпарат, Tengrinews.kz, Vesti.kz, BNews.kz сияқты ірі интернет-порталдардың электрондық жарияланымдары болды. Семантикалық классификацияға сәйкес метафораларды салыстыру тақырыбына қарай саяси метафоралар, қаржылық, медициналық, әскери және т.б. топтастыруға болады. Зерттеуіміздің тақырыбы публицистикалық мәтіндер болғандықтан, біз қазіргі заманғы бұқаралық ақпарат құралдарының материалында метафораны ілгері дамып келе жатқан құбылыс ретінде қарастырдық.
Ұсынылған зерттеудің өзектілігі ол елдегі және әлемдік ағымдағы оқиғаларға тілдің қазіргі тенденцияларына сәйкес әрекет етуі, соңғы уақытта метафораны қолданудың тиімділігінің артуында. Талдау нәтижесінде неғұрлым тиімді әсер ету және максималды нәтижеге қол жеткізу үшін қазіргі заманғы бұқаралық ақпарат құралдарында метафораның құрамында, кейде журналистика үшін қолайсыз болып табылатындығы анықталды. Мысалы: қызығушылық танытпайтын аудиторияны түсіну қиын болған жағдайда жариялауға жіберілмейтін ауызекі тіл мен жастардың кірме, жаргон сөздері қолданылады. Бұл метафора арқылы публицистикалық мәтіннің неғұрлым мәнерлі болып, тілге жаңа өрнектердің келуіне, оқырманға түсінуге жеңіл болып, айқындылықты көрсетуде пайдаланылады. Осылайша, бүгінгі таңда БАҚ тілін зерттеу лингвистикалық зерттеулердің жаңа перспективалық бағыты болып табылады.
