ӘЛЕМДІК ҰЛТТЫҚ ТІЛДІК КОРПУСТАРДЫ ҚҰРУ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2023.69.2.011Кілт сөздер:
корпустық лингвистика, ұлттық корпус, әдістеме, репрезентативтілік, лингвистикалық талдау, метаақпарат, классификация, критерийлерАннотация
Корпустық лингвистиканың қалыптасуы мен даму кезеңдеріне кешенді зерттеу жүргізілді. Мақаланың мақсаты қарастырылып отырған лингвистикалық пәннің ғылыми маңыздылығы мәселесіне ғылыми көзқарастарды талдау, сондай-ақ осы бағыттың негізін құрайтын ұғымдар мен критерийлер кешенін анықтау болып табылады. Ұсынылған мақаланың өзектілігі лингвистикалық корпустарда үлкен әлеует бар екендігімен анықталады, оны ғылыми қауымдастық әлі толық түсінбейді, тек мәтін — корпустық лингвистиканың негізгі объектісі — оны жүзеге асырудың әртүрлі формаларында тіл жүйесінің негізгі компоненттерінің бірі және қазіргі ана тілінің сөйлеу әрекеті. Осы зерттеу нәтижелерінің түбегейлі жаңалығы белгілі бір бекітілген корпусқа қатысты әзірленген және тексерілген жаңа буынның корпустық сөздіктері мен корпустық грамматикаларын құрудың заңдылығы туралы айтуға мүмкіндік береді. Жүргізілген талдаудың жаңалығы корпустық зерттеулердің орындылығы лингвистикалық шындықтың жаңа сапасымен байланысты және қазіргі қоғамның қажеттіліктеріне жауап беретін уақыттың маңызды талабы ретінде расталғандығында. Мақалада корпустық лингвистиканың ғылыми бағыт ретінде қалыптасуының негізгі кезеңдері қарастырылады, осы кезеңдердің әрқайсысына тән ғылыми идеялар мен тәсілдер сипатталады, отандық және шетелдік лингвистика шеңберіндегі корпустық лингвистиканың негізгі тұжырымдамалық ережелеріне шолу жасалады. Біз әртүрлі ғылыми бағыттардың өкілдері арасындағы қайшылықтарды егжей-тегжейлі талдаймыз және зерттелетін ғылыми бағыттың қалыптасуының әртүрлі тарихи кезеңдеріндегі корпустарды зерттеу тәсілдерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын қадағалай отырып, белгілі бір тәсілдің артықшылықтарын анықтаймыз.
