АҚЫН ЛИРИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ БОЯУЫ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2025.2.77.032Кілт сөздер:
көркем аударма, шындық, ұлттық ерекшелік, бейнелі тіл құралдары, транслитерация, мақсатты мәтін, мәтін түпнұсқасы, эквивалентсіз лексикаАннотация
Көркем мәтінді аудару ақпараттық және эстетикалық функцияларды орындайтын мәдени диалогтың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Зерттеуде мәтіндерді орыс тіліне аудару кезінде М. Ж. Көпеев лирикасының стильдік өзіндік ерекшелігін, даралық және этникалық ерекшеліктерін сақтауға қатысты мәселелер қарастырылған. Бүгінгі оқырман мәтін түпнұсқасының формасы мен идеясы ерекшелігін көріп түсінгісі келеді.
Мақалада стильдік реңкті білдіретін лексикалық таңдауларды, синтаксистік құрылымдар мен психологиялық нәзік қырларды автор аудармасында қалай шынайы етіп көрсетуге болады деген мәселе қарастырылады. Зерттеудің негізгі мақсаты – аударма мәтінінде М. Ж. Көпеевтің поэтикалық мұрасының ұлттық ерекшелігі мен стилін сақтау мүмкіндіктерін анықтау.
Зерттеудің ғылыми-тәжірибелік маңыздылығы аударма мәтінінің образдық бейнелеу құралдарында көрініс тапқан нақты ұлттық-мәдени қабаттармен қатар мәтінге шындықты енгізуде жатыр. Әдістемелік тұрғыдан алғанда, авторлар қазақ тілінен орыс тіліне аудару кезінде шындық пен мәдени қабаттардың берілу мүмкіндігін бағалау үшін кешенді мәтін талдауы мен салыстырмалы зерттеулерді пайдаланады. Жұмыстың теориялық үлесі көркем аударма теориясының жетістіктерін, әсіресе поэтикалық аудармалардағы ұлттық ерекшелік пен стильдік дәлдікті сақтауға байланысты жетістіктерге шолу жасаумен байланысты. Зерттеу материалына М. Ж. Көпеевтің 80 түпнұсқалық поэтикалық мәтіні мен Қ. Н. Қанапьяновтың аудармасы жатады.
Алынған нәтижелер Көпеевтің бірегей дүниетанымын тиімді жасап шығару үшін мақсатты мәтіндерге шындықты біріктіру керектігінің маңыздылығын көрсетеді. Жалпы алғанда, бұл зерттеу орыстілді аудитория арасында қазақтың поэтикалық мұрасын түсінуге және бағалауға, мәдени алмасуды, танытуды тереңдетуге ықпал етеді.