МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР МӘДЕНИ МҰРА ӨКІЛІ РЕТІНДЕ: ЛИНГВОМӘДЕНИЕТТАНУ АСПЕКТІСІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2025.3.78.001Кілт сөздер:
лингвомәдениеттану, мақал-мәтелдер, ұғымдар, мәдени мұра, салыстырмалы талдау, тіл білімі, орыс мақал-мәтелдері, қазақ мақал-мәтелдеріАннотация
Бұл мақалада орыс және қазақ тілдеріндегі «денсаулық» және «гигиена» негізгі ұғымдары бар мақал-мәтелдердің мағынасы мәдени мұра контекстінде қарастырылады.
Зерттеудің мақсаты – екі тілдің салыстырмалы талдауы лингвомәдени аспектіде жүргізіледі, мәдени кодтарды, контекстік мағыналарды және бір мәдениетті екіншісінен ажырататын ерекше белгілерді анықтауға бағытталған.
Мақал-мәтелдерге лингвомәдениеттік талдау мазмұны жағынан ұқсас әмбебап өрнектердің, сонымен қатар мағыналары айтарлықтай ерекшеленетін мақал-мәтелдердің бар екендігін көрсетеді, сол арқылы зерттелетін мәдениеттердің әрқайсысының мәдени ерекшеліктері мен бірегейлігін көрсетеді. Бұл айырмашылықтар тілдерде ортақ ұғымдар болғанымен, олардың интерпретациялары мен символдық мағынасы мәдени контекстке байланысты әртүрлі болуы мүмкін екенін көрсетеді.
Зерттеу процесінде келесі әдістер қолданылды: лингвистикалық сипаттау әдісі, салыстырмалы әдіс, компоненттік талдау әдісі, статистикалық әдіс.
Мақал-мәтелдерге лингвомәдениеттік талдау мазмұны жағынан ұқсас әмбебап өрнектердің, сонымен қатар мағыналары айтарлықтай ерекшеленетін мақал-мәтелдердің бар екендігін көрсетеді, сол арқылы зерттелетін мәдениеттердің әрқайсысының мәдени ерекшеліктері мен бірегейлігін көрсетеді. Бұл айырмашылықтар тілдерде ортақ ұғымдар болғанымен, олардың түсіндіру мен символдық мағынасы мәдени контекстке байланысты әртүрлі болуы мүмкін екенін көрсетеді.
Сонымен, орыс және қазақ тілдеріндегі «денсаулық» және «гигиена» негізгі ұғымдары бар мақал-мәтелдерді зерттеу нәтижелері паремиологиялық бірліктердің мәдени айырмашылықтары мен ұқсастықтарын сақтауға және түсінуге бағытталған кейінгі зерттеулерге негіз бола алады.
Жүргізілген лингвомәдени талдау және талдау нәтижелері орыс тілін екінші тіл ретінде, сонымен қатар қазақ тілін екінші тіл ретінде оқытудың цифрлық технологияларын пайдалана отырып, әдістемелік тәсілдерді, педагогикалық стратегияларды, белсенді және интерактивті тапсырмаларды әзірлеуге негіз болады. Қазіргі әлемдегі мәдениетаралық коммуникациялар үшін ерекше маңызды болып табылатын жаһандану контексі.
