МЕДИАДИСКУРСТАҒЫ ТУРАШЫЛДЫҚ КОММУНИКАТИВТІ-АКСИОЛОГИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯСЫ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2023.69.2.004Кілт сөздер:
турашылдық, бағалау, тұжырымдамалық құрылым, онлайн басылымдар, қарым-қатынас, коннотация, медиадискурс, медиамәтінАннотация
Қазақстандық медиадискурста тура сөйлеудің коммуникативтік-аксиологиялық категориясын қарастыру өзекті, өйткені дәл осы ақиқат, шынайы немесе тіпті өткір сөздер медиада сөз бостандығын дамыту туралы идеяны қалыптастыру процесінде маңызды рөл атқарады. Бұл зерттеудің мақсаты ‒ оқырман аудиториясымен өзара іс-қимылдың аксиологиялық және коммуникативтік аспектілерін бағалау арқылы қазақстандық медиа дискурстағы турашылдық категориясын контекстік және интерпретациялық талдау.
Зерттеу жұмысында қазақстандық медиадискурс шеңберінде турашылдықтың тұжырымдамалық өрісін қалыптастыратын негізгі концептілер қарастырылды. Қарым-қатынастың коммуникативті және құндылық параметрлерін сипаттау «турашылдық» лексемасына жақын синонимдік лексемалардың оң және теріс семантикалық белгілері арқылы жүзеге асырылды.
Аксиологиялық параметрлерді деконструкциялау және түсіндіру жеке контекстік фрагменттерді зерттеу негізінде жүргізілді. Тілдік құралдарды қолдану, экспликация және импликация, бейнелі және метафоралық мағыналардың ерекшелігі де талданды. Талдаудан өткен материалдардың нәтижесі басқа зерттеушілердің медиа дискурсын зерттеу нәтижелерімен салыстырылды. Медиа және медиа-желілік дискурстың ерекшеліктері қарастырылды, олардағы байланыстың негізгі параметрлері салыстырылды.
Қазақстандық медиадискурста тура сөйлеудің коммуникативтік-аксиологиялық категориясының жүзеге асу ерекшеліктерін қарастыру оны екіжақты деп санауға болатындығын көрсетті: оң және теріс бағалау жағынан да, сонымен қатар айқын тілдік құралдардың көмегімен жүзеге асады (белгілі бір сөздік, экспрессемалар) жасырын кірмелері бар (бейнелі және метафоралық түрлендірулер).
Зерттеу барысында алынған нәтижелер мен тұжырымдар Қазақстанның көпмәдениетті қауымдастығында турашылдық категориясының жүзеге асуының дискурсивтік ерекшеліктерімен жақынырақ танысуға ықпал етеді. Нәтижелер мен қорытындыларды лингвистика, орыс тілінің стилистикасы бойынша лекциялық курстарда, дискурс теориясы, прагмалингвистика және әлеуметтік лингвистика бойынша арнайы курстарда пайдалануға болады. Зерттеу жұмысының маңыздылығы қазіргі лингвистиканың лингвомәдениеттану және мәдениетаралық коммуникация шеңберінде коммуникативті құндылықтардың дискурсивтік ерекшелігін зерттеуге қызығушылығының артуымен анықталады.
