ОРЫС ТІЛІНДЕГІ ЕТІСТІКТІҢ АНТРОПОЦЕНТРЛІК АУЫСПАЛЫ МАҒЫНАСЫ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2021.63.4.006Кілт сөздер:
етістік, шақ категориясы, грамматикалық мағына, семантикалық тасымалдау, ауызекі сөйлеу, когнитивтік құрылым.Аннотация
Бұл мақалада етістіктің ауызекі тілдегі қолданыс шақтағы ауыспалы грамматикалық мағынасын түсіндіруге тырысады. Белгіленген мәселе белгілі бір шақ формасында етістікті қамтитын ауызекі сөйлеу конструкциялары негізінде шешіледі. Зерттеу пәні – етістіктің мағыналары мен формаларының семантикалық түрленуінің негізінде жатқан етістіктің ауыспалы мағынасының танымдық-коммуникативтік сипаты. Зерттеуде орыс тіліндегі етістіктің астарлы мағынасын түсіндіру үш аспектіні қамтиды: а) семантикалық; б) когнитивтік; в) прагматикалық. Фактологиялық материал Белоруссияның Могилев қаласының тұрғындарының орыс тіліндегі ауызекі сөйлеуінде қолданылған мағыналар мен формалардан тұрды. Зерттеу барысында ғылыми әдістер кешені қолданылды, олардың ішінде семантикалық және когнитивтік талдау әдістері басым болды.
Антропоцентрлік тұрғыдан материалды талдау уақыттың грамматикалық формаларының ауыспалы мағынасы сценарийлер, гештальттар және фреймдер түріндегі когнитивтік құрылымдардың қалыптасуына негізделген деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді.
