ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ ОҚУ САЛАЛАРЫНДАҒЫ АУДАРМА САПАСЫН БАҒАЛАУДЫ ЖҮЙЕЛІ КӨЗҚАРАС
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2024.73.2.016Кілт сөздер:
аударма сапасын бағалау, жүйелік тәсіл, оқу саласы, ғылыми сала, аударманың коммуникативті-функционалдық моделі, аударматану, аударма қатесі, алгоритмАннотация
Отандық аударма теориясы мен тәжірибесінің дамуының жаңа кезеңі аударма сапасы категориясының теориялық ұстанымдары мен әдіснамалық тәсілдерін қайта қарастыруды, оны әлемдік аударма ғылымының жетістіктерін ескере отырып бағалауды талап етеді.
Зерттеудің мақсаты коммуникативті-функционалдық модель шеңберінде ғылыми және оқу аясындағы аударма сапасын бағалаудың (бұдан әрі – АСБ) жүйелі тәсілінің алгоритмін әзірлеу болып табылады.
Ғылыми зерттеудің негізгі идеясы: АСБ-ге жүйелі көзқарас дәлелді критерийлер негізінде және белгілі бір алгоритм бойынша ішкі және сыртқы бағалауды ескере отырып жүзеге асырылуы керек.
Жұмыстың ғылыми маңыздылығы мынада: аударма сапасының нормативтік-бағалаушы категориялары алғаш рет жүйелік талдау әдістемесіне сәйкес сипатталған; бұл аударма сапасы категориясының біржақты пайымдауларын еңсеру мәселесін шешуге мүмкіндік береді.
Зерттеудің әдістемесі лингвистика мен аударматануда жүйелік тәсілді қолдану, сондай-ақ әртүрлі жанрдағы мәтіндердің АСБ зерттеу бойынша алдыңғы жұмыстардың нәтижелеріне негізделген.
Негізгі нәтижелер оқыту және ғылыми аударманың коммуникативті жағдаятының мынадай форманттарын сипаттаудан тұрады: субъект, мақсат, формат, әдіс, бағалау критерийлері мен параметрлері. Сыртқы және ішкі АСБ ажыратылады. Мақалада ғылыми саласы мәтіндерінің ішкі АСБ кезеңдік процедурасы сипатталған.
Зерттеудің теориялық маңыздылығы: оның нәтижелері қазақстандық аударматанудағы сыны және дидактика салаларының дамуына ықпал етеді.
Жұмыс нәтижелерінің практикалық маңыздылығы жүйелі тәсілге негізделген әзірленген АСБ алгоритмін қазақстандық жоғары оқу орындарының оқу үдерісінде, сондай-ақ аударма агенттіктері мен компанияларында қолдану мүмкіндігінде жатыр.
