ҚАЗАҚСТАН КЕҢІСТІГІНДЕГІ «ҚҰНДЫЛЫҚ» ҰҒЫМЫН ҚАБЫЛДАУДАҒЫ ЗАМАНАУИ ТРЕНДТЕРДІ АНЫҚТАУ

Аннотация

Бұл зерттеу халықтың тілі мен мәдениетіндегі «құндылық» ұғымының маңыздылығын қарастырады. Зерттеудің мақсаты – қазіргі қазақстандық қоғамда осы ұғымды қабылдау үрдістерін тереңірек түсіну үшін әртүрлі тілдік мәдениеттердегі «құндылық» ұғымының әртүрлі анықтамалары мен интерпретацияларын зерттеу. Мақаланың ғылыми жаңалығы оның қазақстандық мәдениет пен қоғам контекстінде «құндылық» ұғымын жан-жақты зерттеуді ұсынуында. Бұл зерттеу бірегей, өйткені ол «құндылықты» түсіну мен түсіндірудегі әртүрлі лингвистикалық және мәдени көзқарастарды салыстырмалы талдауға негізделген. Бұл тәсіл мәдени құндылықтарды түсіну және олардың қазіргі қазақстандық қоғамға әсері туралы жаңа және терең түсініктер алуға мүмкіндік береді.Бұл мақалада «құндылық» анықтамасына арналған түсіндірме сөздіктерге талдау жасалған. «Құндылық» ұғымы әр түрлі халықтарда аса мәнді аспекті ретінде берілген. Құндылықтар әлеуметтік өмірдің маңызды элементі болып табылады және қоғамды басшылыққа алатын негізгі нормалар мен принциптерді көрсетеді. Автор лингвомәдени құндылықтарды қоғам ішіндегі қарым-қатынастарды, халықтың менталитетін және оның тарихын түсінуге қажетті мәдениеттің маңызды элементтері ретінде қарастырады. Зерттеу барысында қазіргі қазақстандық қоғамдағы «құндылық» ұғымын қабылдаумен тікелей байланысты негізгі тенденцияларды түсіну үшін ассоциативті эксперимент қолданылды.
Қатысушылардың құндылық бағдарларын талдау үшін бұл әдіс зерттеудің айнымас бөлігі ретінде рөл атқарды. Бастапқы ақпаратты анықтау үшін респонденттермен тікелей әрекеттесуге негізделген сауалнама сияқты эмпирикалық әдістердің бірі қолданылды. Жүргізілген талдау нәтижелері қызығушылық тудыратын белгілі бір қорытындылар жасауға мүмкіндік береді. Құндылықтарды түсіну мен қабылдаудағы заманауи үрдістер әлеуметтік, мәдени және этикалық салаларда болып жатқан бірқатар өзгерістерден көрінеді.