ЖЕР-СУ АТТАРЫНЫҢ ДІНИ ШЫҒАРМАЛАРДАҒЫ МӘДЕНИ-ТАНЫМДЫҚ СИПАТЫ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2023.37.52.013Кілт сөздер:
топоним, ономастика, когнитивтік бағыт, топонимнің концептуалды құрылымы, әлемнің топонимикалық бейнесі, діни шығармалар, географиялық атау, мәдени-танымдықАннотация
Теонимияның ономастикалық кеңістіктің ерекше секторы ретіндегі маңыздылығына қарамастан, ол жалқы есімдердің басқа түрлерінен айырмашылығы қазіргі зерттеушіге ерекше қиындық туғызады. Ол онимдердің ономикалық тұрғыдан жеткіліксіз түсініктеме берілуі, ең алдымен, олардың көпшілігінің ең көне лексикалық қабаттарға жататындығынан, сонымен қатар, жиі қолданыс ортасында мұқият сақталуына байланысты. олардың ілімі қазіргі ғылыми-философиялық концепциялардан емес, сол кездегі адамдардың дүниетанымын, дүниенің діни бейнесін қайта құруды талап ететін осы онимдік түрдің пайда болу сәтінде атқарған рөлінен шығуы керек. Бұл зерттеудің мақсаты – топонимдердің әлемнің тілдік бейнесінің бір бөлігі ретінде, олардың мәдени-танымдық ерекшеліктерін сипаттау және діни ұғымдар негізінде географиялық атаулардың жасалуының когнитивтік сипатын беру. Топонимді зерттеу жалпы кеңістіктегі танымдық бейнелерін анықтауға және сипаттауға мүмкіндік беретін білімнің белгілі бір құрылымы ретінде қарастырылады. Ономастикалық лингвоконцептологияның практикалық және теориялық бөлігін практикалық тапсырмаларды, монографияларды одан әрі зерттеуде, жоғары оқу орындарын оқу-әдістемелік кешендерді дайындауда және т.б. пайдалануға болады.
Зерттеу діни еңбектердегі топонимдерді талдауда өзіндік мәдени-танымдық ерекшеліктерімен айқындалады. Топонимикалық материалды талдаудың когнитивтік және функционалдық тәсілдеріне сәйкес жүргізілген орхан-енисей еңбектеріне ерекше назар аударылды.
Бұл мақаланың пәні – Орхан-Енисей қолжазбаларындағы топонимика болып табылады. Зерттеу нәтижесінде діни еңбектердегі топонимдер мысалдарын когнитивтік талдау жасалып, мәдени-танымдық тұрғыдан тұжырымдар берілді.
