ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ СИНЕРГЕТИКАНЫҢ ДИНАМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЖҮЙЕЛІ ПРИНЦИПТЕРІ

Аннотация

Мақалада заманауи зерттеулердің перспективалық бағыты болып табылатын синергетиканың динамикалық және жүйелі принциптері, ерекшеліктері мен әдістері сипатталған. Бұл парадигманың өзектілігі оның күрделі жүйелердің өзара әрекеттесуін зерттеудегі жұмысымен және көптеген ғылыми салаларда "жүйе" ұғымын кеңінен қолданумен байланысты. Жалпы синергетика сөзінің тамыры, грек тілінде бар  және оны ынтымақтастық деп аударуға болады. Зерттеудің мақсаты- синергетиканың маңызды жетістіктері мен олардың лингвистикада қолданылуының өзектілігін талдау. Ғылыми зерттеу идеясы лингвистика саласындағы синергетиканың рөлін одан әрі терең зерттеу болып табылады. Жұмыстың практикалық маңыздылығы алынған мәліметтерді оқу процесінде, атап айтқанда, халықаралық ынтымақтастық саласындағы оқу курстарын құру үшін пайдалану мүмкіндігімен анықталады. Зерттеу әдісі синергетикалық әдісті қолдана отырып құрылымдық талдаудан тұрады. Бұл әдіс оның барлық өзара байланысты элементтерін тұтас талдауды, физикалық сипаттамалардың таралуын зерттеу мен сипаттауды қамтиды. Мақалада осы мәтіндерді талдау арқылы лингвистикадағы синергетиканың дамуының кейбір заңдылықтары анықталды. Мақалада жүйенің құрылымы мен қызметінің негізгі сипаттамалары мен ерекшеліктері сипатталған, синергетиканың негізгі ұғымдары берілген және олардың түсіндірмелері берілген. Зерттеудің мәні осы мәселені зерттеу қажеттілігінде жатыр, өйткені синергетика мәселелері қазіргі лингвистикада өзекті. Зерттеу нәтижелері синергетика принциптеріне негізделген тіл білімінің салалары – лингвосинергетика және оның әртүрлілігі функционалды лингвосинергетика ретінде қарастырылатынын көрсетеді. Синергетикалық лингвистика тілді өзін-өзі ұйымдастыратын жүйе ретінде түсінеді және модельдер жасау үшін жүйелік-теориялық тұжырымдамаларды қолданады. Ол функционалды-аналитикалық болуы мүмкін және сандық лингвистиканың түсіндірме тәсілдерін пәнаралық шеңберге орналастыра алады. Құбылысқа байланысты когнитивті қызығушылықтар және теорияға дейінгі гипотезалар зерттеу объектісі, оның ғылыми талдау құралдары және егжей-тегжейлі көтерілген мәліметтер туралы негізгі болжамдарды құрайды. Лингвистикалық синергетика тілді күрделі динамикалық ашық жүйе ретінде сипаттауға кең мүмкіндіктер береді, ал функционалды лингвистикалық синергетика өз кезегінде оның жұмыс істеуі мен эволюциясының ерекшеліктерін сипаттауға мүмкіндік береді.