ҚАЗІРГІ АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ ҚАРАТПА СӨЗДЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PHILS.2021.62.3.005Кілт сөздер:
қаратпа сөз, қаратпа сөздің түрлері, адресат, ағылшын тілі, адресант, коммуникация, сөйлеу, сөйлеу этикетіАннотация
Бұл мақалада қазіргі ағылшын тіліндегі әр түрлі қаратпа сөздердің коммуникативті функцияларының сипаттамалары қарастырылады. Қазіргі тіл білімінің сөйлеу әрекетін зерттеуге бет бұруы оны жүзеге асырудың шарттары, алушыға хабарламаны неғұрлым толық және бұрмаланбаған түрде беру тәсілдері, адресатқа әсер ету құралдары туралы мәселені көтерді. Адресат санатын білдірудің негізгі құралы дәстүрлі түрде қаратпа сөз болып саналады, оның күрделілігі мен функционалды қосарлануы лингвистердің назарын үнемі өзіне аударады. Сонымен бірге, қазіргі уақытта жинақталған материалды жүйелеу және құрылымдау және сөйлеу актісінде прагматикалық мәннің пайда болу механизмдерін талдау қажеттілігі туындады.
Қаратпа формасы тиімді және сәтті қарым-қатынас үшін маңызды және ұзақ уақыт бойы қарым-қатынас жағдайының көрсеткіші болып саналды. Басқа адамдарға құрмет немесе сүйіспеншілік білдіру үшін, сондай-ақ оларды қорлау немесе құрметтеу үшін қаратпа сөздің әртүрлі формаларын қолдануға болады. Адамдарды дұрыс ұстау үшін бірнеше факторларды ескеру қажет, мысалы, әлеуметтік мәртебе немесе екіншісінің дәрежесі, жынысы, жасы, отбасылық қарым-қатынас, кәсіби иерархия, нәсіл немесе жақындық дәрежесі.
Бұл қаратпа сөздің грамматикалық формасын және үндеу ретінде әрекет ете алатын сөздер шеңберін түсінуге және үндеуді сөйлеу этикетіне сөзсіз жатқызудың негізділігіне қатысты. Ең алдымен, қаратпа сөздің грамматикалық мәртебесі туралы мәселе өте қайшылықты.
Бұл мақаланың негізгі мақсаты - ағылшын тілінде сөйлеу құралдарын және жұмыс істеуін жан-жақты сипаттау және зерттеу. Жұмыстың ғылыми маңыздылығы ағылшын тілінде өтініштерді пайдалану механизмдерін тереңірек түсінуге және сипаттауға көмектеседі. Бұл зерттеудің практикалық маңыздылығы материалдың нәтижелерін жазбаша және ауызша аударма бойынша практикалық курстарда және салыстырмалы прагматика курстарында қолдануға болатындығында.
Жұмыста коммуниканттардың мәдениетаралық байланыстары жағдайында тілдің қызмет етуінің әлеуметтік, құрылымдық, сөйлеу, коммуникативтік-прагматикалық аспектілерін ескеретін кешенді тәсіл жүзеге асырылды. Мұндай талдау моделі лингвомәдениеттануды, мәдениетаралық коммуникацияны, прагмалингвистиканы, этнолингвистиканы біріктіреді. Ғылыми жұмыстың егжей-тегжейлі талдауы қаратпа сөздің өте күрделі және даулы категория екенін көрсетеді.
